KAPITULU I
LIAN DAHULUK
1.1 ANTESEDENTE
Pratika hanesan baze
legal ida ne’ebe hodi fortifika siensia no teoria neebe estudante sira aprende
,no iha nivel akademiku mos ejiste pilar tolu neebe mais inportante mak hanesan ,Estuda,
Peskiza no Kontrolo social,relasiona ho piliar tolu ne’e mak inisiativa
estudante no dosente sira husi Universidade da paz (UNPAZ),Fakuldade teknologia
agrikola Departementu konservasaun rekursu naturais (KRN) hodi konvoka pratika
iha lagoa tasi tolu
Lagoa
tasi tolu hanesan lagoa neebe ezisti
naturalmente husi tenpu uluk bei-ala sira nian to’o agora no ho nia rekursu neebe mak barak tebes ,tanba
nee dosente no estudante sira husi
Universidade da Paz (UNPAZ) Fakuldade teknologia agrikola Departementu konservasaun
rekursu naturais, identifika area refere hodi halo peskisa no observasaun
direita kona ba flora no fauna nee’ebe deit mak ezisti iha fatin refere ,atu
nunee bele halo konservasaun no proteze nafatin ita nia rekursu sira nee atu
nune’e ba futuru nafatin iha nia nia sustentabilidade, Tanba timor leste iha
nia rekursu naturais neebe barak tebes maibe to’o agora balun atu lakon ona
tanba kauza husi kresimento populasaun neebe kada tinan senpre aumenta ,entaun
sira mos kontribui no fo ameasa hodi estraga rekursu naturais sira ne’ebe mak
ezisti iha rai laran, no lagoa
tasi tolu mos hanesan lagoa ida ne’ebe famozu no uniku tebes bele mos atria
turista estranjeiru mai vizita ,maibe ladun seguru ba animal no ai-horis ne’ebe
moris iha area ne’eba ,tanba ne’e presiza hetan protesaun maximu husi ita nia
governu RDTL
1.2 PROBLEMA
1. Animal
no ai-horis saida deit moris iha lagoa tasi tolu?
2. Faktor
saida mak kauza animal no ai-horis sira nee lakon?
3. Oinsa
kondisaun area lagoa tasi tolu nian?
1.3 OBJEKTIVU
1. Atu
hatene animal no ai-horis neebe mak
moris iha lagoa tasi tolu.
2. Atu
hatene factor neebe fo inpakto ba animal no ai-horis sira nee.
3. Atu
hatene kona ba kodisaun area lagoa tasi tolu nian
1.4 BENIFISIO
1. Hodi
nunee estudante sira bele hatene kona ba animal no ai-horis neebe ejiste iha
lagoa tasi tolu.
2. Estudante
sira bele hatene kona ba factor neebe estraga animal no ai-horis neebe moris
iha area refere.
3. Estudante
sira bele hatene kona ba kondisaun area lagoa tasi tolu.
KAPITULO II
ESTUDU LITERARIO
2.1 DIFINISAUN KONA BA LAGOA TASI TOLU
Lagoa tasi tolu
lokaliza iha post abministrativu don aleixo munisipio dili,no lagoa tasi tolu
hanesan lagoa ida neebe ezisti naturalmente husi tempu uluk kedas to’o agora,no
lagoa refere nakonu ho nia rekursu naturais ka bio-diversidade neebe mak barak
tebes,no iha observasaun refere estudante sira mos identifika mak hanesan,(Flora
no fauna ,sasan kontrusaun nian,no mos populasaun sira hela iha area neebe no
estraga mos rekursu neebe mak ezisti)
Ø Identifika
kona ba Flora ho fauna neebe ezisti iha area refere .
Ø Hare
kondisaun lagoa tasi tolu nian .
Ø Atu
identifika kona ba komunidade nia hahalok hodi estraga flora ho fauna .
2.1.1.DIFINISAUN KONA
BA FLORA HO FAUNA.
Flora kolia kona ba
ai-horis no iha observasaun refere ai-horis neebe estudante sira identifika
mak(,ai-parapa,ai-tanu,ai-tasi.)
BAB III
METODE PESKIZA
Lokalidade no fatin pratika
Programa
pratka refere estudante sira halao iha lagoa tasi tolu, postu administrative
DON ALELEIXU munisipio DILI .
Geografikamente
area lagoa tasi tolu ,suu MAS LIDUN postu administrative DOM ALEIXU munisipio
DILI niarai ketan ho suku sira mak hanesan
·
PARTE NORTE :
·
PARTE SUL :
·
PARTE LESTE :
·
PARTE OESTE :
3.1 FATIN NO TENPU
Lagoa tasi tolu sai
hanesan area pratika ba estudante sira hodi halao obserbasaun direita ba animal
no ai-horis ,iha loron segunda 11/12/2017,
Oras hahu tuku : (9:30 to’o remata).
3.2. MATERIAL NO
EKIPAMENTUS
Material no ekipaments
neebe estudante sira utilize hodi halo pratikaka nee mak hanesan tuir mai nee :
1. Canon
2. Telefone
3. Digital
/kamera
4. Lapizeira
no Kaderno.
3.3. TEKNIKU KOLEKSAUN
DATA
Tekniku neebe estudante
sira utiliza hodi halo koleksaun ba dados mak hanesan tuir mai ne’e
1 estudante sira ba iha lagoa tasi tolu hodi
hare ka observa direita kona ba animal no ai-horis neebe mak uluk ezisti iha
fatin refere maibe too agora animal no ai-horis sira nee mos balun atu lakon ona, no identifika mos
kona ba fatores neebe kauza no estraga rekursu sira nee.
. ANALIZA DATA
Bazeia ba rezultadu
peskiza no estudante sira nia observasaun iha lagoa tasi tolu hatudu katak
animal no ai-horis sira neebe uluk ezisti iha fatin refere too agora balun
komesa atu lakon ona, tanba kauza husi kresimentu populasaun neebe kada tinan
senpre aumenta entaun estraga mos ita nia rekursu neebe ita konsidera hanesan
heransa ba ita nia rain.
KAPITULO IV
REZULTADU DISKUSAUN
Iha
peskiza refere estudante sira halo observasaun kona ba flora no fauna neebe
ezisti iha lagoa tasi tolu ,no mos identifika kona ba fator neebe fo inpakto ba
rekursu sira nee atu nunee bele halo konservasaun hodi rekopera fila fali.
4.1 Espesie animal no
ai-horis neebe estudante sira identifika iha lagoa refere mak hanesan :
No
|
Espesie
Ai-horis
|
Espesie
Animal
|
Total
espesie Ai-horis
|
Total
espesie animal
|
1
|
Ai-parapa
|
|
|
|
2
|
Ai-tasi
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
4.2 KONSERVASAUN INSITO (PARK NASIONAL)
Konservasaun insito
hanesan konservasaun ne,ebe ita halo atu salva no proteje animal no
ai-horis ne’ebe origin no moris nanis
ona iha fatin refere no ita mos halo jestaun ba area refere atu sai hanesan
(PARKE NASIONAL) ida
4.3 KONSERVASAUN EXSITO(JARDIN BOTANIKU)
Konservasaun exsito
hanesan konservasaun ne’ebe ita halo fora husi animal no ai-horis nia fatin
origin no moris nanis iha fatin refere ,razaun tanba animal no ai-horis ne’ebe
origin moris iha fatin ne’eba kuaze atu lakon ona,entaun atu halo konservasaun
hodi rekopera fila fali lori ai-horis no animal neebe mak adapta ho anbiente
refere no ita halo jestan ba area refere sai hanesan (JARDIN BOTANIKU) ida.
4.4 Iha area pratika lagoa tasi tolu tuir
peskiza/observasaun neebe estudante sira halo iha area refere identifika ai-horis neebe ezisti mak hanesan
(ai-parapa,ai-naa) anima mak hanesan (burung maleo,nst) animal no ai-horis
hirak nee hanesan rekursu naturais neebe ezisti nanis husi tenpu uluk too agora
no povu timor leste konsidera rekursu refere sai hanesan heransa ba ita nia
rain,maibe realidade mos hatudu katak animal no ai-horis sira nee balu komesa
atu lakon ona , tanba nee ita presiza halo konservasaun hodi proteze hadia no
haburas nafatin ita nia bio-diversidade sira nee iha timor leste.
4.1.2 Faktor neebe kauza no fo inpaktu ba flora ho
fauna neebe moris iha lagoa tasi tolu hodi infrenta degradasaun maka komunidade
sira neebe hela iha area refere ,ho
numeru populasaun nebe senpre aumenta entaun konribui mos hodi estraga rekrsu
neebe mak ezisti,hahalok neebe populasaun sira halo hodi estraga rekursu
naturais mak hanesan (,tesi ai, oho manu
ka animal seluk neebe ezisti iha fatin refere,kaer ikan iha tasi laran, atiru
rai ba lagoa hodi konstrui uma,no mos soe lixu iha tasi ibun iha tenpu udan
senpre estraga rekursu ne’ebemak iha tasi laran nst)
4.1.3 Tuir observasaun
estudante sira nian hatudu katak kondisaun area lagoa tasi tolu ladun seguru no
la heten protesaun neebe husi ministerio relevante no mos autoridade lokal
sira, flora ho fauna ne’ebe ezisti iha area refere komesa atu mohu ona tanba
hetan ameasa ne’ebe grave tebes husi
komunidade sira ne’ebe hela besik , ,
KAPITULU V
5.1. LIAN MAKTAKA
Iha kapitulu ida ne’e hanesan kapitulu ida
ne’ebe ikus husi kapitulu I,II,III no IV hakerek relatoriu nian tamba ne’e mak
ami ne’ebe hakerek relatoriu refere atu husu ba Dosente no kolega sira ne’ebe
hare no le ami nia relatoriu badak ne’e,ami husu ita bo’ot sira atu fo ideia no
kritika ne’ebe konstruktivu mai ami atu melora hikas fila fali iha futuru,no
karik lian ruma la kondis ho maluk sira nia laran ami ata husu perdaun ho
rajaun ami sei iha prosesu aprende.
5.2. SUJESTAUN
1)
Atu sujere ba kolega estudante sira hotu
katak iha futuru nafatin halo peskiza hodi hatene kona ba espesie animal no
ai-horis ne’ebe ezisti iha ita nia rain .
2)
Nu’udar estudante atu sujere mos ba
desente Universiade da paz (UNPAZ) FTA. Departemento konservasaunrekursu
naturais katak iha futuru nafatin kria kondisaun no fo oportunidade ba
estudante sira ba halo peskiza atu
hatene no halo konservasaun kona ba rekursu ne’ebe mak ezisti iha ita
nian rain no hetan degradasaun .
5.3. REKOMENDASAUN
1)
Rekomenda ba Ministerio Agrikultura
diresauuun floresta katak presiza tau atensaun maximu ba ita nia rekursu
naturais ka bio-diversidade neebe mak ezisti iha ita nia rain liliu iha lagoa
tasi tolu atu nune’e hodi hamatak no haburas nafatin ita nia nasaun doben RDTL.
2)
Rekomenda mos ba iha Autoridade lokal
katak presiza kria regulamentu interna ida hodi haforsa lei tradisional hanesan
TARA BANDU atu nune’e hodi regula populasaun sira labele estraga rekursu
naturais no mos nafatin halo koperasaun neebe diak ho ita nia komunidade atu kuidadu
bio-diversidade neebe mak ezisti iha area ne’ebe sira hela ba.
3)
Rekomenda mos ba populasaun iha
teritorio Timor laran tomak katak, keta
estraga animal no ai – horis sira ,no presiza proteze no kuidadu atu nune’e
nafatin iha nia sustentabilidade iha Timor leste
5.4.FOTOGRAFIA
Ai
parapa
Ai
parapa mane
Burung
Maleo
Maleo Senkawor atau Maleo, yang
dalam nama ilmiahnya Macrocephalon maleo adalah sejenis burung
gosong berukuran sedang, dengan panjang sekitar 55cm, dan merupakan
satu-satunya burung
di dalam genus tunggal Macrocephalon.[1][2]
Yang unik dari maleo adalah, saat baru menetas anak burung maleo sudah bisa
terbang.[3]
Ukuran telur burung maleo beratnya 240 gram hingga 270 gram per butirnya,
ukuran rata-rata 11 cm, dan perbandingannya sekitar 5 hingga 8 kali lipat dari
ukuran telur ayam.[4][5]
Namun saat ini mulai terancam punah karena habitat yang
semakin sempit dan telur-telurnya yang diambil oleh manusia.
Diperkirakan jumlahnya kurang dari 10.000 ekor saat ini.[6]
0 comments:
Post a Comment